”رضا معطریان” در همایش تخصصی عکاسی تئاتر:
عکاسی تئاتر در هنرهای نمایشی به یک پدیده تبدیل شده است
همایش تخصصی عکاسی تئاتر عصر شنبه اول مرداد،
به همت حوزه هنری خراسان رضوی و مدیریت امورهنری شهرداری مشهد در تماشاخانه اشراق
این شهر برگزار شد و رضا معطریان به همراه فرامرز عامل بردبار به عنوان کارشناس، در
این نشست با هنرمندان عرصه‌های عکس و تئاتر سخن گفتند.
به گزارش دریافتی سایت ایران تئاتر،
"رضا معطریان" در ابتدا گفت:« نه خودم را عکاس شاخصی می‌دانم و نه احساس
می‌کنم خیلی جریان‌ساز بوده ام. من فقط کار کردم و همواره سعی کردم عاشقانه عکاسی کنم.»
وی افزود:«من در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلفی
عکاسی کردم و ساختار عکاسی در تمام این زمینه‌ها یکی است و آنچه که آن‌را با هم متمایز
می‌کند، زبان خاص آن‌هاست.»
دبیر سرویس عکس سایت ایران عکاسی تئاتر
را برخوردار از ظرایف خاصی دانست و گفت:« حضور عکاس در عکس تئاتر، نباید احساس شود. بنابراین عکاس باید در خدمت تمام
عوامل و عناصر نمایشی باشد. به نوعی عکاس تئاتر با مهارتی که دارد این امکان را برای
خود بوجود می‌آورد که بتواند لحظات ناب یک نمایش را ثبت کند.»
معطریان افزود:«تنها عکاسی دیجیتالی می‌تواند
آثار یک عکاسی بی‌سابقه را با فرم و شاطر زدن‌های بیشتر با آثار یک عکاس باسابقه‌تر،
همسطح کند؛ ولی آنچه مهم است نگاه عکاس است. چون این نگاه است که در عکاسی تئاتر خریدار
دارد.»
وی ادامه می‌دهد:«روش هر عکاسی به خودش
بستگی دارد. مهم نیست یک عکاس تئاتر، یک اثر نمایشی را یک بار ببیند و آن را عکاسی
کند و یا صد بار آن نمایش را ببیند، صحنه‌های مهم آن‌را یادداشت بردارد و بعد تصاویرش
را از صحنه‌های مورد علاقه‌اش بگیرد. این که عکاس چه روشی را انتخاب کند، مهم نیست،
بلکه مهم خروجی قابل دفاع عکس‌های اوست که از یک نمایش ارائه می‌دهد.»
این عکاس مطرح کشور، «عکاسی در تئاتر» را
با مقوله «عکاسی تئاتر» بسیار متفاوت دانست و گفت:«گاهی یک نفر فقط عکسی از یک تئاتر
می‌گیرد و تنها سعی در ثبت صحنه‌های نمایشی دارد اما به طور حتم عکاسی تئاتر باید از زاویه هنری برخوردار باشد.»
رضا معطریان تصریح کرد:« نور، کمپوزیسیون،
لحظات نمایشی، طراحی صحنه و برش از ویژگی‌هایی است که ما را به یک عکس محکم تئاتر می‌رساند.»
او تولید اثر و نیز ارائه آن را دو مقوله
مهم در موفقیت یک عکس تئاتر عنوان کرد و در ادامه خاطرنشان کرد:« تولید عکس‌های نمایشگاه
«چهارسو» خیلی خوب است؛ اما در ارائه موفق نیست. چون این عکس‌ها باید در ابعاد بسیار
بزرگ چاپ می‌شد. اگر افراد مختلفی برای دیدن
عکسی، در پشت سر هم قرار بگیرند، آن‌ها هریک تصویری برای مخاطب پشت سر خود ایجاد
می‌کنند. یعنی فضای گسترده‌ای برای بیننده عکس‌ها بوجود خواهد آمد. بنابراین یک بخشی
از عکاسی تئاتر بعد از عکاسی از تئاتر بوجود می‌آید که مسیر را بتواند چگونه ادامه
دهد.»
این هنرمند اضافه می‌کند:«ما باید در عکاسی
تئاتر به یک نکته توجه کنیم و آن این که همه عوامل تئاتر دور هم جمع نشده‌اند که من
عکس بگیرم؛ بلکه من عکاس هم جز این تئاتر هستم.»
وی افزود:«شما به عنوان هنرمند باید خودخواه
باشید. از این منظر که اگر احساس می‌کنید عکسی که می‌گیرید درست است، کارتان را بدون
قبول کردن نظرات دیگران انجام دهید و بر روی نظرات خود پافشاری کنید. اگر این پافشاری
و ایستادگی انجام نگیرد، هیچ‌گاه پدیده هنری بوجود نمی‌آید که دنیا را بتواند دگرگون
کند. اگر ونگوگ بر تفکرات و نوع نگاه اولیه خود پافشاری نمی‌کرد و در برابر مخالفانش
تسلیم می‌شد، هیچ‌گاه ونگوگ نمی‌شد. عکاسانی که با اثرشان در پی جلب رضایت دیگران هستند،
هیچ‌گاه بیشتر از یک عکاس معمولی پیشرفت نمی‌کنند.»
رضا معطریان، جریان‌سازی ، خلاقیت و حرکت
برخلاف جهت آب را از ویژگی‌های یک عکاس تئاتر نام برد و گفت:« هر چقدر عکاس تجربیاتش
بالا می‌رود و دقتش بیشتر می‌شود، اصالت کارش هم بیشتر می‌شود و در واقع از هیجانات
او کاسته می‌شود. اغلب عکاسان در ابتدای کارشان شروع به کارهای هیجان‌انگیز می‌کنند
و یک جور ذوق‌زدگی دارند ولی هرچقدر که می‌گذرد این هیجانات فروکش می کند.»
وی ادامه داد:«من هم مانند بسیاری از عکاسان
در ابتدای فعالیتم، وقتی بازیگر حرفه‌ای مانند رضا کیانیان را می‌دیدم، دچار هیجاناتی
می‌شدم و به جای عکس تئاتر از او، عکس چهره می‌گرفتم. این عکس دیگر عکس تئاتر نیست.
عکاس باید تئاتر را با اتمسفری که در صحنه وجود دارد، ببیند. بازیگر یک بخش از تئاتر
است. تئاتر یعنی یک سری عوامل و عناصر کنار هم دیگر بعلاوه حضور عکاس، که به خلق لحظات
نمایشی ختم می‌شود و در نهایت ثبت می‌شود.»
این عکاس خبری کشور در خصوص جایگاه عکاسی
در کشور گفت:«بسیاری از عکاسان هستند که خاطره یک روزنامه و یا یک مجله هستند. خاطره
یک جریان هستند. شما نمی‌توانید عکاسی مانند سعید صادقی را به خاطر عکس‌هایش از جنگ
ایران و عراق حذف بکنید. این عکاسان از یک جایی گذشته‌اند.»
وی در ادامه خاطرنشان کرد:«امروزه عکاسی
در ایران، یک جور تشخص شده است. خیلی از بازیگران و ستاره‌های سینما، نمایشگاه عکس
برگزار می‌کنند. عکاسی از آن حالت‌های گذشته‌اش در آمده است که عکاس همیشه در حاشیه
باشد و یا دارای رتبه دوم باشد. عکاسی تئاتر در هنرهای نمایشی به یک پدیده تبدیل شده
و در هیچ جای دنیا ما اینقدر عکاس تئاتر نداریم.»
وی افزود:«در چند سال پیش خبرنگاری از رئیس
بنیاد تئاتر عروسکی جهانی در خصوص وضعیت نمایش‌های ایرانی سوال می‌کند. او در جواب
می‌گوید: تئاترهایتان کنار، عکس‌های این نمایش‌ها را کی گرفته و در ادامه اذعان می‌کند
که عکاسی تئاتر شما خیلی از تئاترهایتان جلوتر است و عکس‌هایتان از استانداردهای جهانی
برخوردارند.»
معطریان با بیان اینکه عکاسی تئاتر از خود
تئاتر در جاهایی جلوتر است، اشاره کرد:«عکاسی تئاتر در حمایت‌های مدیریتی عقب است.
به‌طور مثال در سال چند نمایشنامه چاپ می‌شود و در مقایسه با آن، چند کتاب از آثار
عکاسی تئاتر منتشر می‌شود؟ ما عکاسان بسیاری داریم که از کارگردانان تئاتر ما خیلی
جلوترند و در جایگاه هنری بالاتری قرار دارند و آن کارگردانان هم افتخار می‌کنند که
آن عکاسان از آثار نمایشی آنان عکس می‌گیرند و بستر هم برایشان مهیا می‌کنند؛ اما ما
وقتی عقب می‌افتیم که آثار عکاسان تئاتر در جایی جدا از نمایشگاه مورد حمایت قرار نمی‌گیرند.»
وی تشکیل انجمن عکاسان تئاتر در درون نهادی
مانند خانه تئاتر را از اتفاقات خوب این عرصه عنوان کرد و گفت:«این نشان می‌دهد که
هنر عکاسی تئاتر به رسمیت شناخته شده است. این انجمن حدود 50 عضو فعال دارد و دارای
هیات مدیره است و خودشان برای فعالیت‌هایشان تصمیم می‌گیرند.»
وی در پایان گفت:«برای اولین بار در تاریخ
تئاتر کشور نام عکاس تئاتر در ردیف‌های بالای یک پوستر قرار گرفته و همین موضوع نشان
می‌دهد که این هنر به تشخص بالایی رسیده است. چون کارگردان به این تفکر و نظر رسیده که نام فلان عکاس برای اثرش اعتبار
کسب می‌کند و نیز در جذب مخاطب هم بسیار موثر خواهد بود.»
در حاشیه:
رضا معطریان و هنرمندان دیگر از نمایشگاه
عکس تئاتر «چهارسو» دیدن کرد و درباره عکس‌ها با سجاد انتظاری به گفتگو پرداختند.
معطریان سپس عکس‌هایش که در یک دهه اخیر
از تئاترهای مختلف گرفته بود را به صورت اسلاید نشان داد و با حاضران درباره آن ها
سخن گفت.
استقبال عکاسان و هنرمندان تئاتر در این نشست، از ویژگی‌های این مراسم بود.
مشهدتئاتر